موضوع یا عنوان مقاله

موضوع یا عنوان مقاله

عنوان، مفهوم اصلی مقاله را نشان میدهد و باید به طور خلاصه، مضمون اصلی پژوهش را نشان دهد. عنوان مقاله باید جذاب باشد، یعنی به گونه ای انتخاب شود که نظر خوانندگان را که معمولا ابتدا فهرست عناوین مندرج در یک مجله علمی را مطالعه می کنند، جلب نماید.

بررسی و تحلیل مقوله ها و نکات مورد توجه در انتخاب موضوع

علاقه مند بودن به موضوع. نو بودن موضوع (تکراری و یا تقلیدی صرف نباشد). ارزشمند بودن موضوع.

کاربردی بودن. – امکان انجام پژوهش، به لحاظ روش تحقیق – امکان ادامه پژوهش های بیشتر در همان زمینه. – پیشنهادهای جدیدی را بتوان از دل پژوهش استخراج کردن. – امكان استخراج و چاپ چند مقاله. در اولین گام به منظور انتخاب موضوعی مناسب باید اقداماتی انجام داد، همچون: .. تدوین یک فهرست از موضوع های مناسب بر اساس توجه به معیارهای پژوهش.

تدوین یک فهرست از موضوع های مناسب بر اساس توجه به معیارهای پژوهش

مدنظر، بررسی مجدد تک تک موضوعها با نگاه منطقی و واقع بینانه. ۲. حذف برخی از موضوع ها که امکان انجام تحقیق و رسیدن به نتیجه مطلوب در

آنها دشوار است. ٣. انتخاب حداکثر دو یا سه موضوع مناسب برای تحقیق. ۴. بررسی هر یک از موضوع ها به لحاظ وجود منابع اطلاعاتی وجود استاد راهنما ۵. مشورت با یک یا دو صاحب نظر درباره موضوع های پیشنهادی و مسائل مرتبط با آنها. ۶ گرفتن تأیید اولیه از یک یا دو صاحب نظر در مورد مناسب بودن یکی از موضوع ها.

محدود کردن دامنه موضوع

بیان موضوع محدود شده در قالب عبارت (عنوان مقاله). – مشورت مجدد با استادان مربوطه در مورد موضوع محدود شده. – تأیید موضوع نهایی پس از انجام اصلاحات لازم در عنوان. – مطالعه مجدد متون علمی برای یافتن و تدوین مسئله پژوهش.

تدوین نگارش عنوان در مقالات علمی

عنوان هر اثر جلوه ای از هویت آن اثر است، خواه اثر هنری باشد یا علمی. عنوان، فشردهای منضبط از مطالب متن است. عنوان باید مختصر، گویا و جذاب باشد تا بتواند علاوه بر ایجاد انگیزه مطالعه در خواننده، او را در انتخاب مقاله مورد نیازش راهنمایی کند.|

از کلمات کوتاه، رسا و در حد امکان از یک زبان استفاده شود. | عبارت گویا باشد و گیج کننده نباشد. در تحقیقات توصیفی بیان مکان و زمان تحقیق در عنوان ضرورت دارد. در عنوان؛ دقیقا آنچه محقق به دنبال تعیین آن است بیان شود. | سعی شود دامنه تحقیق محدود در نظر گرفته شود.

خلاصه گویی» عناوين کوتاه، رساتر و جذاب تر هستند. سبک نوشتاری تعیین کننده است که آیا حروف تعریفی استفاده شود یا خیر؟ خودداری از صفات و اسامی طولانی و زیاد. احساسی نباشد. عنوان را غیر سؤالی مطرح نمایید. از کلمات مناسب و مطلوب استفاده شود.

ساختار عنوان چگونه باید باشد؟

عنوان باید به راحتی قابل فهم باشد و نشان دهد که مقاله در مورد چیست و باید در حد ممکن به صورت خلاصه ذکر گردد و به جای آن که اشتیاق خواننده را سرکوب کنند، او را تشویق به خواندن نماید. و

می بایست مضمون موضوع را مشخص نمود. در این راستا باید به مخاطبین احتمالی مقالات مردم عادی توجه داشت.

عناوین کوتاه بیشتر جلب توجه می کنند. آنها فضای کمتری به خود اختصاص داده، واضح تر بودن و معمولا رأي سردبیران نسبت به آنها مطلوب تر است. حروف تعریفی باید حذف شوند.

بر پیشانی هر مقاله يك يا چند واژه نقش بسته است که نام با عنوان مقاله خوانده می شود. عنوان بستری است که مقاله بر آن جاری می شود، پیچ و خمهایش را می سپرد و به انجام می رسد. عنوان نامناسب، رود جاری مقاله را به جویبارهای پراکنده ای بدل می کند که به هرز می روند. دوست نکته سنجی عنوان مقاله را به قافیه در غزل تشبیه می کرد و ناگفته پیداست که هر غزلی قافیه خاص خود را می طلبد.

یادآوری اهمیت عنوان در مقاله سخن تازه ای نیست. در گذشته عنوان را از رئوس ثمانیه می شمرده اند و به آن ارزشی همسنگ موضوع و فایده میداده اند. امروز که نویسندگان ما با دقتی افزونتر از گذشته به گذشته نه چندان دور – قلم را بر صفحه کاغذ می چرخانند و بیش از گذشته در اندیشه نقد «خاص» اند، ناگزیر به عنوان نوشته خود هم بیشتر توجه می کنند. از همین روی است که تأملی تازه در عنوان مقاله ضروری جلوه می کند.

آیا عنوان باید بیانگر محتوای مقاله باشد یا وظیفه آن تنها جلب توجه بیننده است؟ عنوان را آیا باید صریح و سرراست نوشت یا به کنایه و راز و رمز؟ عنوان يك مقاله تا چند حد می تواند کلی باشد؟ تفننهای زبانی را آیا می توان به عنوان مقاله راه داد؟

نگارنده به هیچ روی مدعی پاسخ گفتن به این پرسشها نیست بلکه تنها با تأمل بر عنوانهای مقالات چند شماره نشردانش کوشیده است گزارش ساده ای از چگونگی آنها به دست دهد و نکاتی را به امید جلب نظر مطلعان به این جنبه مهم از امر نگارش – فهرست وار ارائه کند. به بیان دیگر، طرح این مسئله تنها به امید آن صورت می گیرد که صاحب نظران تجربه های خود را در مورد انتخاب عنوان در دسترس دیگران قرار دهند.

حاصل این تأمل طبقه بندی ساده ای است از عنوانهای یادشده با پیشنهادهایی درباره هر يك. صد و ده عنوان از هشت شماره نشردانش – بذون ترتیب خاصی در انتخاب – مورد بررسی قرار گرفته و نتایج زیر به دست آمده است:

همخوانی میان عنوان و محتوای مقاله: خواننده انتظار دارد:

عنوان معلوم کند مقاله درباره چیست. این کیفیت به او حق می دهد که مقاله را بخواند یا نخواند. از طرف ‏دیگر اگر عنوان، موضوع و محتوای مقاله را روشن کنند. کار طبقه بندی موضوعی مقالات آسانتر خواهد شد. ‏چه بسا با دقت در این مورد عنوانی از مجموعه «در باره ویرایش» به مجموعه «در باره ترجمه» نقل مکان ‏کند. از عناوین موفق در همخوانی با محتویات مقاله این ها را | می توان نام برد. و انتقاد از کتاب، نه از نویسنده، کاملا روشن می کند که مقاله درباره ضوابط نقد است و  صراحت، روشنی و استقلال عنوان، در مقالاتی که جنبه اطلاع دهندگی دارند. مقصود از استقلال عنوان آن است که خواننده بدون سابقه ذهنی – به شرح عنوان مقاله بپردازد. همچنین، پرهیز از عنوانهای کلی – که مقاله بار انتقال مفهوم آن را نمی تواند به دوش بکشد، پرهیز کند.

رعایت الگوهای زبان معیار در عنوان مقاله. تفننهای زبانی در عنوان مقاله را از اعتبار می اندازد. در عین حال عنوان شایسته نیست که از نظر معنی مخدوش جلوه کند:

حاصل تأمل در عنوانهای مقالات را می توان چنین خلاصه کرد:

۱) تناسب میان عنوان و محتوای مقاله، شرط اصلی انتخاب عنوان است. عنوانی که به موضوع مقاله مربوط نباشد اسباب گمراهی است.

۲) شایسته است عنوان روشن، صریح و مستقل باشد. در ویژگی اول، خاص مقالاتی است که جنبه اطلاع دهندگی دارند و استقلال، شرط مهم انتخاب هر عنوان برای هر نوع مقاله ای است.

۳) از عنوانهای کلی – فراتر از محتوای مقاله به بهتر است پرهیز کنیم. استفاده از این عنوانها جز بی اعتبار کردن مقاله هیچ اثری ندارد.

۴) پیروی از الگوهای ساختی، معنایی و املایی زبان معیار در عنوان مقاله را بهتر است همواره مورد توجه قرار دهیم.

۵) در عنوان نقد باید از آوردن واژه هایی که داوری نهایی نویسنده را معلوم می کنند پرهیز کرد. استفاده از این عنوانها معمولا نشانه ای از کینه توزی با مهرورزی به کتاب نقد شده است.

و دست کم با «اخلاق نقد» تباین دارد.

۶) عنوان کتاب می تواند متضمن نظرگاه نویسنده نقد درباره محتوای کتاب باشد به شرط آنکه وضوح و اختصار در آن رعایت و از صدور حکمهای ارزشی جزمی و مطلق در آن پرهیز شده باشد.

۷) عنوان نقد بهتر است حتما چیزی بیشتر و فراتر از عنوان کتاب باشد و دست کم باید معلوم کند که نقد از چه نظرگاهی نوشته شده است. به عبارت دیگر خواننده با دیدن عنوان باید بتواند دریابد که نقد از چه زاویه ای فروشی، محتوایی، زبانی با…) صورت گرفته است.